Op zondag 12 juni zond RTV Utrecht de documentaire ‘Utrecht, stad van Sint-Maarten’ uit. Deze documentaire vertelt het verhaal van Utrecht en Sint-Maarten door de ogen van een bijzondere getuige: bisschop Radboud, bisschop van Utrecht tussen 899/900-917.

Radboud bestuurde het bisdom Utrecht in een donkere tijd van het bestaan van de stad. Vikingaanvallen in de negende eeuw hadden het leven in de burcht Utrecht steeds moeilijker gemaakt. De Utrechtse bisschoppen hadden zich al decennia voor Radbouds verkiezing in het veiliger gelegen Deventer teruggetrokken. Ook Radboud was bisschop in ballingschap, maar vergat zijn geliefde Utrecht niet. Hij schreef het Wonderverhaal van Sint-Maarten. Hierin betoogt hij dat steden gewijd aan Sint-Maarten veilig waren voor de agressie van een vreemde overheerser, zolang de burgers van die steden de gedachtenis van Sint-Maarten in ere hielden en niet lieten versukkelen. Om zijn woorden kracht bij te zetten, zette Radboud dit verhaal ook op muziek – muziek die de hele middeleeuwen door in Utrecht werd gezongen tijdens het Zomerfeest van Sint-Maartens Translatie op 4 juli.

De documentaire laat zien hoe Radboud de verering van Sint-Maarten in middeleeuws Utrecht een nieuwe impuls gaf met zijn bijzondere tekst en muziek – de oudste muziek van een bij naam bekende componist van Nederland. Ook wordt in beeld en geluid getoond hoe een groep hedendaagse zangers deze muziek opnieuw leren zingen volgens de retorische effecten die kenmerkend zijn voor Radbouds muziek. Radboud wilde met zijn Wonderverhaal een belangrijke boodschap overbrengen, en hij gebruikte bijzondere muzikale klanken om deze boodschap te laten beklijven.

De muziek van Radboud is in een kostbaar Utrechts handschrift uit de twaalfde eeuw bewaard gebleven. Op het oude middeleeuwse perkament zijn de muzikale gedachten van Radboud weergegeven door op het eerste gezicht onleesbare krabbeltjes. Musicoloog Leo Lousberg vertelt wat voor klanken die oude tekens voorstellen, terwijl het Gregoriaans Koor Utrecht onder leiding van Anthony Zielhorst laat horen hoe dat geklonken kan hebben. Conservator handschriften van de Universiteitsbibliotheek Utrecht Bart Jaski haalt het oude boek uit de ondergrondse kluis en laat het zien met andere, net zo oude Sint-Maartensboeken, die zelden voor het grote publiek te zien zijn. Hoogleraar Middeleeuws Latijn Els Rose vertelt hoe het geloof in de heilige een middeleeuwse stad tot een gelukkige stad maakte, en wat Sint-Maarten ook nu nog voor de stad Utrecht te betekenen heeft.

Klik hier om de documentaire van RTV Utrecht terug te kijken.